برونشیت ریه چیست
برونشیت بیماری جدی است که در آن لوله های برونش یا همان نایژه ها، مسیرهای هوایی بین دهان و بینی و ریه‌ها ملتهب و متورم می شوند.
در این بیماری پوشش لوله های برونش ملتهب شده و افراد مبتلا به برونشیت با مشکلات تنفسی و رساندن اکسیژن به ریه های خود روبرو هستند. همچنین، فرد قادر به پاکسازی مخاط یا خلط از مجاری هوایی خود نیست.
چند حقیقت درباره برونشیت
چند نکته مهم درباره برونشیت وجود دارد که اطلاعات دقیقی در اختیار ما قرار می دهد:
- برونشیت می تواند توسط باکتری ها، ویروس ها و ذرات گرد و غبار ایجاد شود و لوله های برونش را تحریک کند.
- فرد مبتلا به برونشیت حاد در واقع بیماری کوتاه مدتی دارد که با سرماخوردگی یا عفونت ویروسی همراه است.
- برونشیت مزمن ریه معمولا به علت عوامل محیطی یا بیماری های بلند مدت ایجاد می شود.
- شایع ترین علت برونشیت مزمن ریه کشیدن سیگار است.
- جهت تشخیص برونشیت، از تست عملکرد ریه، عکس قفسه سینه و آزمایش خون استفاده می شود.
انواع برونشیت ریه
در کل دو نوع برونشیت وجود دارد:
برونشیت حاد
برونشیت حاد بیماری کوتاه مدتی است که معمولاً با سرماخوردگی یا عفونت ویروسی مثل آنفلوانزا همراه می شود.
در برونشیت حاد سرفه همراه با خلط، ناراحتی یا درد قفسه سینه، تب و تنگی نفس تجربه می شود که چند روز یا چند هفته دوام دارد.
برونشیت مزمن
برونشیت مزمن معمولاً جدی است و بیماری ای دائمی به شمار می آید که با عود مجدد و سرفه های خلط دار همراه است.
این بیماری بیش از سه ماه در سال طول کشیده و برای بیشتر از دو سال ادامه دارد. در برونشیت مزمن فرد با مشکلات تنفسی مختلفی روبرو است و با گذشت زمان، علائم در فصل های مختلف بهتر و بدتر می شوند.
علت برونشیت حاد ریه
برونشیت حاد معمولا توسط همان ویروسی ایجاد می شود که سرماخوردگی و آنفلوانزا را به وجود می آورد.
این عفونت عموما از بینی، سینوس ها یا گلو آغاز شده و به لوله های برونش گسترش می یابد. در این صورت بدن در تلاش برای مبارزه با عفونت، باعث التهاب برونش ها می شود.
بنابراین لزوماً احتیاج به جلوگیری از تبدیل آنفلوانزا یا سرماخوردگی به برونشیت نیست.
سرماخوردگی یا آنفلوانزا معمولاً به دلیل عفونت در بخش فوقانی اپیتلیوم تنفسی بینی ایجاد می شود و راهی جهت جلوگیری از گسترش عفونت به مسیرهای تنفسی وجود ندارد چون بسیار به هم نزدیک هستند.
ویروس ها از طریق تماس فیزیکی منتقل می شوند مثلاً اگر فرد آلوده وسیله ای مثل کلید برق یا دستگیره در را لمس کند، فرد دیگر با لمس این وسیله ها و بعد لمس چشم، دهان یا بینی خود مبتلا خواهد شد.
طبق اعلان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، ویروس از طریق قطرات مرطوب سرشار از میکروب در هوا هنگام عطسه یا سرفه فرد آلوده پخش می شود.
ویروس آنفلوانزا می تواند بسیار آسان تر از آنچه قبلا تصور می شد گسترش پیدا کند یعنی فقط با تنفس بدون سرفه یا عطسه، مخصوصاً در روزهای اول بیماری.
قرارگیری در معرض محرک هایی همچون تنباکو، آلاینده ها، گرد و غبار، سبب برونشیت حاد می شود. در موارد نادرتر، باکتری ها منجر به برونشیت حاد خواهند شد.
علت برونشیت مزمن ریه
برونشیت مزمن ریه علل بسیاری دارد اما علت اصلی آن دود سیگار است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در ایالات متحده نشان داد حدود ۴۹ درصد از افراد سیگاری برونشیت مزمن و ۲۴ درصد به آمفیزم / COPD مبتلا می شوند.
- بسیاری از سایر محرک های استنشاقی (مثل مه دود، آلاینده های صنعتی و حلال ها) می توانند منجر به برونشیت مزمن شوند.
- عفونت های ویروسی و باکتریایی که سبب برونشیت حاد می شوند ممکن است برونشیت مزمن را در پی داشته باشند مخصوصاً اگر فرد حملات مکرر با عوامل عفونی داشته باشد.
- همچنین بیماری های زمینه ای (مثل آسم، فیبروز کیستیک، نقص ایمنی، نارسایی احتقانی قلب، استعداد ژنتیکی خانوادگی برای برونشیت، اتساع مادرزادی یا اکتسابی برونشیول ها با نام برونشکتازی) ممکن سبب برونشیت مزمن شود اما در مقایسه با دود سیگار بسیار نادر هستند.
مهم ترین فاکتور خطرساز برای افراد جهت بروز برونشیت مزمن، دود سیگار و قرار گرفتن در معرض دود سیگار دست دوم است.
با این وجود عوامل دیگری هم دخیل هستند از جمله:
- قرارگیری مکرر در معرض آلاینده ها (مخصوصاً مواد موجود در هوا مثل آمونیاک، دی اکسید گوگرد، کلر، بروم، سولفید هیدروژن)
- گرد و خاک
- حملات مکرر برونشیت حاد یا ذات الریه
- رفلاکس معده (با استنشاق محتویات معده)
رژیم غذایی مفید برای برونشیت ریه
در موارد خاص برونشیت حاد، به بیمار توصیه می شود تا چند روز فقط آب پرتقال رقیق میل کند.
آب پرتقال را گرفته و به یک لیوان آب گرم اضافه کنید، هر دو ساعت یک بار یا بیشتر آن را بنوشید.
بهتر است طبق برنامه ریزی، اولین لیوان آب پرتقال خود را ۸ صبح و آخرین را ۸ شب مصرف کنید تا وقتی که عطسه، سرفه، خس خس سینه و سایر علائم برونشیت کاهش یابد.
طی چند روز رژیم غذایی به حالت قبلی خود برخواهد گشت ولی همراه با میوه های فراوان.
رژیم غذایی برونشیت جنبه ای بسیار مهم در درمان این بیماری و نقاهت است. فرد می تواند همراه با درمان برونشیت از رژیم غذایی کامل سرشار از میوه هم پیروی کند.
بیمار باید سه بار در روز به جای غذا میوه تازه بخورد. میوه هایی مثل پرتقال، آناناس، هلو و گلابی را در رژیم غذایی خود بگنجانید و از مصرف موز و میوه های کنسروی خودداری کنید.
یک لیوان لیموناد شیرین نشده تازه، نوشیدنی ای مغذی و سرشار از ویتامین سی است که تاثیر آنتی بیوتیکی قوی ای دارد.
رژیم غذایی حاوی میوه برای برونشیت باید رژیمی متعادل، حاوی سبزیجات، میوه ها، آجیل، دانه ها و غلات باشد. از مصرف غذاهای فرآوری شده مثل چای، قهوه، شکر، ترشیجات و چاشنی ها اجتناب کنید.
غذاهای تصفیه و فرآوری شده مثل شیرینی ها و نان های حاوی شکر و آرد سفید مصرف نکنید. همچنین بستنی، آبنبات و نوشابه هم ممنوع است.
غذاهای مضر برای برونشیت مزمن ریه
روش های بسیاری برای درمان برونشیت وجود دارد که هم درمان پزشکی (داروهای بدون نسخه و تجویزی) و درمان های خانگی را شامل می شود.
رژیم غذایی هم نقش مهمی در درمان برونشیت دارد. یکی از این راه ها عدم مصرف برخی غذاها است. این خوراکی ها مانع از دریافت مواد مغذی و ویتامین های ضروری جهت مبارزه با برونشیت می شوند.
غذاهای مضر برای برونشیت عبارتند از غذاهای پرچرب با قند بسیار، شکر که سیستم ایمنی را ضعیف و روند بهبودی را کند می کند.
از مصرف شیر و فرآورده های لبنی هم بپرهیزید چون باعث افزایش میزان مخاط در مجاری تنفسی خواهند شد. پرهیز غذایی به تنهایی باعث از بین رفتن برونشیت نمی شود و باید توصیه های پزشکی هم در دستور کار قرار بگیرند.
رژیم غذایی مفید برای برونشیت حاد ریه
برونشیت حاد معمولاً توسط عفونتی ایجاد می شود که باکتریایی یا ویروسی است. چندین درمان خانگی برای برونشیت حاد وجود دارد و در کنار آن به رژیم غذایی هم باید اهمیت داده شود.
مصرف کافی مایعات، چای گیاهی و سوپ مفید است. همچنین، خوراکی هایی مثل آرد سفید، میوه های شیرین، غذاهای فرآوری شده و لبنیات جلوی مسیرهای هوایی را می گیرند.
رژیم غذایی در برونشیت یعنی اینکه بدانیم چه بخوریم تا سریع تر بهتر شویم. چنین رژیم غذایی ای به پیشگیری از بروز برونشیت کمک می کند مخصوصاً اگر مستعد ابتلا باشید.
همچنین، مصرف میوه ها و سبزیجات تازه اهمیت بسیار دارد. اگر برونشیت مزمن دارید برای یک هفته فقط میوه تازه میل کنید.
میوه های پخته، خشک و کنسروی منع مصرف دارند. رژیم غذایی مخصوص برونشیت به افزایش ایمنی فرد در برابر این بیماری و مشکلات زمینه ای بروز برونشیت کمک می کند.
آب لیمو شیرین نشده هم برای درمان برونشیت مفید است. غذاهای تصفیه شده، شیرینی ها، محصولات با آرد سفید و غذاهای شیرین مضر هستند.
همچنین الکل و کافئین را باید کاهش دهید. ماهی آب سرد و گردو در درمان برونشیت موثر هستند.
داروها و رژیم غذایی با کمک یکدیگر به درمان برخی بیماری ها کمک می کنند پس لیست غذاهای مفید و مضر برای این بیماری مهم است.
غذاهای غنی از اسید های چرب، آنتی اکسیدان ها و منگنز به پیشگیری و درمان برونشیت کمک می کنند. به قدر کافی ویتامین آ، سی و زینک مصرف کنید چرا که باعث تقویت سیستم ایمنی می شوند.