مینیسک زانو چیست
غضروف قوی و منعطفی که سطوح مفصلی استخوان درشت نی و استخوان ران را درست کنار هم قرار می دهد، مینیسک نامیده می شود.
منیسک هلالی شکل است و داخل مفصل زانو قرار دارد. وجود مینیسک برای جذب ضربات و فشار و توزیع متعادل فشار وزن روی زانو ضروری است.
هر فرد دو منیسک در مفصل زانو دارد : جانبی (خارجی) و داخلی. برای یک فرد معمولی، این موضوع مهمی نیست، اما از نظر پزشکی تفاوت زیادی ایجاد می کند.
منیسک داخلی زانو نسبت به منیسک بیرونی تحرک کمتری دارد، بنابراین احتمال آسیب دیدن آن بسیار بیشتر است.
تقریباً ۷۵٪ هر دو منیسک، از الیاف کلاژن تشکیل شده است. این الیاف با در هم تنیده شدن، ساختار بافتی محکمی را ایجاد می کنند.
کارکرد مینیسک زانو
کار اصلی منیسک محافظت از اجزای مفصل در برابر آسیب و ساییدگی است. آنها همچنین احتمال دررفتگی را کاهش داده و دامنه حرکت مفصل را محدود می کنند.
هنگام حرکات پرشی تیز، منیسک ها شدت ضربه را می گیرند و در برابر فشارهای ناشی از وزن مقاومت می کرده و آن را به طور متعادل بر روی سطح خود توزیع می کنند.
علائم آسیب مینیسک زانو
مینیسک زانو نوعی ضربه گیر بین سطوح استخوانی است. از این رو باید برای حفظ سلامت آن با نهایت احتیاط رفتار کرد. برای شروع به موقع درمان، شناخت علائم ناهنجاری ها مهم است.
در تروما و آسیب دیدگی مینیسک، دو دوره متمایز وجود دارد:
- حاد
- مزمن
علائم در دوره حاد آسیب منیسک زانو به شرح زیر است:
- محدودیت در حرکت
- درد در ناحیه زانو
- تجمع خون در مفصل
در صورت عدم درمان یا تجویز اشتباه، آسیب پس از چند هفته مزمن می شود. بروز علائم زیر مزمن شدن آسیب را نشان می دهد:
- تشدید زانو درد
- آزاد شدن مایع از رگ های خونی کوچک
- بی حرکت شدن مفصل زانو
- آتروفی عضلات ران و ساق پا
- افزایش اندازه مفصل
- صدای کلیک از زانو هنگام خم شدن زانو
- بالا رفتن دما در ناحیه مفصل آسیب دیده
تشخیص مشکلات منیسک زانو بسیار دشوار است، زیرا علائم آن مشابه تظاهرات سایر عارضه های مرتبط با این قسمت از پا می باشد.
فقط یک پزشک می تواند تفاوت بین عارضه های مختلف را دقیقا تشخیص دهد.
علائم التهاب مینیسک زانو
معمولا بیمار می تواند پس از پایان درمان و تثبیت وضعیت خود، به زندگی معمول خود باز گردد. پس از مدتی، مفصل به طور کامل قادر به تحمل وزن خواهد بود.
عدم درمان درست آسیب، می تواند باعث ایجاد سینوویت پس از ضربه شود.
ضربه های مکرر، حتی یک حرکت کوچک غیرعادی، منجر به جمع شدن دوباره مایع سینوویال در مفصل، مختل شدن عملکرد آن یا تکرار مشکل حرکتی مفصل شود. به این آسیب، التهاب ثانویه منیسک زانو یا آسیب مزمن منیسک می گویند.
علائم کلی بالینی شامل یک درد موضعی در حین حرکت است. بیمار قادر به دراز کردن کامل پا یا نشستن نخواهد بود، یعنی مفصل را نمی توان در دامنه حرکتی کامل آن حرکت داد.
اغلب حرکت کردن بدون کمک، برای بیمار بسیار دشوار یا غیرممکن است. در صورت برطرف شدن مانع حرکت، عملکرد مفصل معمولاً به طور کامل بازیابی می گردد.
پس از ضربه، به دلیل انباشتگی مایع سینوویال در مفصل، علائم التهاب مجدد یا سینوویت ایجاد می شود.
در نتیجه این آسیب، قدرت عضلانی اندام آسیب دیده به تدریج ضعیف، هماهنگی عضلات مختل و سوء تغذیه آنها مشخص می شود.
التهاب قدیمی منیسک نیز خطرناک است زیرا احتمال ابتلا به آرتروز پس از ضربه یا تخریب تدریجی غضروف مفصلی را ایجاد می کند.
علائم قبل از منیسکوپی
از جمله شایع ترین علائم قبل از منیسکوپی عبارتند از:
- در موارد آسیب جدی، درد در ناحیه زانو می تواند بسیار شدید باشد.
- ناتوانی در خم شدن زانو پس از ضربه
- افیوژن مفصل در ناحیه آسیب دیده
- ضعف در ساق پا هنگام تلاش برای نگه داشتن پا روی زمین
- ناراحتی یا درد در زانو هنگام نشستن، چرخش یا خم شدن
مراحل علائم پارگی مینیسک زانو
بسته به به نوع آسیب مینیسک، چهار مرحله از علائم وجود دارد.
در پارگی جزئی، اغلب در ۱۲ ساعت اول پس از شروع ناراحتی، درد و تورم خفیف را تجربه خواهید کرد.
علائم پارگی مینیسک زانو اغلب پس از یک دوره ۲ تا ۳ هفته ای برطرف می شوند.
در پارگی متوسط، اغلب اطراف محل پارگی مینیسک زانو دردناک خواهد شد، به خصوص هنگام چرخش یا چمباتمه زدن.
تورم و سفتی معمولاً طی ۲ تا ۳ روز افزایش یافته و منجر به محدود شدن دامنه حرکتی هنگام خم کردن زانو می‌شود.
علائم در نهایت از بین خواهد رفت اما با یک پیچ خوردگی جزئی یا استفاده بیش از حد از مفصل عود خواهد کرد.
در پارگی های شدید، تکه های مینیسک پاره شده ممکن است در فضای مفصل حرکت کرده و باعث قفل شدن زانو شود که تورم، سفتی و درد بسیار زیادی را ایجاد خواهد کرد. علائم پارگی مینیسک زانو خیلی سریع ظاهر می شوند.
کبودی و تورم همراه با درد شدید در عرض چند دقیقه پس از آسیب، معمولا نشان دهنده پارگی رباط و همچنین مینیسک است.
پارگی دژنراتیو ممکن است ناشی از یک حادثه خاص نباشد، بلکه به مرور زمان در اثر فرسودگی ایجاد شده باشد. همچنین ممکن است حتی زمان و چگونگی شروع علائم را به یاد نیاورید، اما معمولا هنگام چمباتمه زدن اتفاق می افتد.
درد و تورم جزئی اغلب تنها علائمی هستند که تجربه خواهید کرد و ممکن است هیچ وقت برطرف نشوند. بسته به میزان دژنراسیون، احتمالا کمی ساییدگی یا گرفتگی زانو وجود خواهد داشت.
اگرچه علائم پارگی مینیسک زانو گاهی خود به خود از بین می روند، اما اغلب ادامه یافته یا بازمی گردند و در نهایت نیاز به درمان خواهند داشت.
عدم درمان پارگی مینیسک زانو می تواند منجر به پارگی کامل و آسیب طولانی مدت شود.