لگن به چه عضوی از بدن گفته می‌شود؟
لگن یکی از اعضای مهم بدن بوده که بین شکم و ران‌ها قرار گرفته است و وظیفه مهم حمایت از اندام های تناسلی و شکم را بر عهده دارد.
لگن ساختاری گود در بدن انسان است که از اندام های شکمی و نخاع محافظت کرده و از استخوان های زیر تشکیل شده است:
- ساکروم : استخوانی شبیه بیل که از اتصال مهره های خاجی تشکیل شده است.
- کوکسیکس : که تحت عنوان استخوان دم نیز شناخته شده و از پیوند چهار استخوان دنبالچه تشکیل می شود.
- ایلیوم : قسمت پهن و شیپوری استخوان لگن
- پوبیس : قسمت تحتانی و خلفی استخوان لگن
- ایسکیوم : که به شکل گیری باسن کمک می کند.
سندرم درد مزمن لگن چیست؟
سندرم درد مزمن لگن همانطور که از نامش پیداست وضعیتی است که بیمار برای مدت زمان طولانی از درد لگن رنج می برد.
احتمال تجربه درد لگن به دلیل مشکلات ادراری، مشکلات روده و سیستم تولید مثل در مردان بیشتر بوده و شدت و میزان درد در هر فرد متفاوت است.
این درد به سایر قسمت های بدن مانند ران، باسن و کمر نیز گسترش یافته و معمولا با پروستاتیت مزمن همراه است و ۱۰ تا ۱۵ درصد از مردان را تحت تاثیر قرار می دهد.
درد لگن یک وضعیت اورژانسی محسوب شده و نیاز به مراقبت و توجه پزشکی ویژه خواهد داشت.
انواع مختلف درد لگن
بر اساس گزارش موسسه ملی سلامت، درد لگن در دسته های زیر طبقه بندی می شود:
- سندرم درد مزمن لگن درجه یک : این وضعیت که در گذشته پروستاتیت حاد باکتریایی (التهاب غده پروستات ناشی از عفونت باکتریایی) نامیده می شد با درد حاد و ناگهانی لگن مشخص می شود. بیمار در صورت ابتلا به این بیماری با تب و علائم عفونت های باکتریایی به پزشک مراجعه می کند.
- سندرم درد مزمن لگن درجه دو : این بیماری که تحت عنوان پروستاتیت باکتریایی مزمن نیز شناخته می شود با درد و عفونت باکتریایی در ادرار همراه است.
- سندرم درد مزمن لگن درجه سه : این مورد با نام پروستاتودینیا نیز شناخته شده (وضعیت بالینی که با علائم تخلیه ادرار و درد در ناحیه لگن مشخص شده و نشان دهنده پروستاتیت است) و با درد لگن همراه خواهد بود. هرچند در این بیماری درد ناشی از عفونت باکتریایی نیست.
- سندرم درد مزمن لگن درجه چهار : بیمار به دلیل وجود سلول های التهابی در ادرار، درد لگن را تجربه خواهد کرد.
موارد زیر از جمله علائم سندرم درد مزمن لگن در مردان محسوب شده و به تنهایی یا همراه با یکدیگر ظاهر می شوند.
- درد لگن : بیمار دردی سوزشی، کوبشی یا خارش را در قسمت تحتانی شکم، کشاله ران، باسن یا داخل ران احساس می کند.
- درد در ناحیه تناسلی : این درد در کیسه بیضه، بیضه ها یا به صورت درد عمومی در آلت تناسلی ظاهر می شود.
- درد پرینه، مقعد یا رکتوم
- اختلال در عملکرد ادرار : معمولا شامل علائمی همچون تکرر یا فوریت ادرار، تخلیه ناقص ادرار، درد و یا نشت ادرار خواهد بود.
- اختلال در عملکرد روده : هر گونه اختلال در عملکرد روده که باعث بروز علائمی همچون نفخ، درد همراه با اجابت مزاج، یبوست، تخلیه ناقص ادرار و ناراحتی گوارشی می شود، بنابراین در صورت مشاهده هر یک از این علائم حتما به پزشک مراقبت های اولیه و همچنین متخصص فیزیوتراپی اطلاع دهید.
- اختلال در عملکرد جنسی : به صورت اختلال نعوظ یا درد قبل، حین یا بعد از انزال ظاهر می شود.
- درد هنگام نشستن، به خصوص در پرینه یا استخوان های نشیمنگاه
- درد همراه با حرکاتی مانند چمباتمه زدن یا بلند کردن اجسام سنگین که به طور روزانه انجام می دهید.
این علائم زندگی روزمره را بسیار مختل کرده و به همین دلیل لازم است به متخصص فیزیوتراپی کف لگن مراجعه کنید.
علل سندرم درد مزمن لگن
علت دقیق سندرم درد مزمن لگن مشخص نیست، اما چندین نظریه در این زمینه وجود دارد که عبارتند از:
- یبوست
- بزرگ شدن طحال
- التهاب روده ها
- سنگ کلیه
- سندرم مثانه دردناک
- اختلال عملکرد کف لگن
- اختلالات هورمونی غدد درون ریز
- التهاب نوروژنیک
- عفونت باکتریایی
- سیستیت بینابینی
عوامل خطر سندرم درد مزمن لگن
مرکز پزشکی توانبخشی لگن عوامل خطر زیر را با سندرم درد مزمن لگن مرتبط دانسته است:
- ابتلا به پروستاتیت باکتریایی
- گیرافتادگی لگن
- هیپرتونی عضلات کف لگن
- حرکت بیش از حد مفاصل
- پارگی لابروم
- سابقه عفونت مجاری ادراری، عفونت مقاربتی یا مخمری
- فتق
- مثانه بیش فعال
درمان سندرم درد مزمن لگن در مردان
روش درمان سندرم درد مزمن لگن در مردان با توجه به عامل بیماری زا انتخاب می شود.
در ابتدا از کم تهاجمی ترین روش ها استفاده شده و هنگامی که این روش ها موثر واقع نشوند مداخله جراحی در نظر گرفته خواهد شد. تکنیک های مورد استفاده اکثرا محافظه کارانه و به ندرت شامل عمل جراحی هستند:
دارو درمانی
در صورتی که سندرم درد لگن با یک عامل عفونی مرتبط باشد، داروهای آنتی بیوتیک، ضد ویروس یا ضد قارچ تجویز خواهد شد.
در موارد غیر عفونی، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، آنتی اکسیدان ها، هورمون درمانی (تستوسترون) و آلفا بلوکرها برای درمان مشکل مفید هستند.
در صورت وجود علل احتقانی و ایسکمیک، آنژیوپروتکتورها و جداکننده ها، مهارکننده های PDE-5، آندروژن ها و آنتی اکسیدان ها و در موارد نوروپاتیک، آنتی اکسیدان ها، ویتامین های B و D و همچنین محافظ های عصبی تجویز می شوند.
شل کننده های عضلانی داروهای اصلی برای درمان انواع میوژنیک درد مزمن لگن هستند.
روان درمانی
صحبت با روانشناس یا روان درمانگر (بسته به وضعیت روانی بیمار) و مصرف داروهای مناسب (داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب) به بهبود عوامل روانی عاطفی مرتبط با سندرم درد مزمن لگن کمک می کند.
در این روش از تکنیک های آرامش بخش، تصویرسازی ذهنی، هیپنوتیزم، بیوفیدبک و درمان شناختی رفتاری استفاده می شود.
جراحی
روش های جراحی شامل جداسازی گردن مثانه، تراشیدن پروستات از راه مجرای ادرار، پروستاتکتومی رادیکال بوده که به دلیل تهاجم زیاد و خطر عوارض به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.
جراحی برای درمان سندرم درد مزمن لگن در مردان تاثیر محدود و نیاز به مطالعه بیشتری دارد.
ورود سم بوتولینوم A از طریق مجرای ادرار به لوب های جانبی پروستات پس از ۶ ماه پیگیری باعث کاهش درد در ۸۰ درصد مردان خواهد شد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به حذف عوامل مختلف سندرم درد لگن کمک می کند. برای مثال طب سوزنی الکتریکی و تحریک عصب از راه پوست با کاهش اسپاسم عضلانی باعث کاهش درد می شوند.
الکتروفورز، مغناطیس درمانی، لیزر و حرارت، لرزش، آب و گل درمانی، افزایش دوز داروها، هدایت مستقیم ماده فعال به کانون التهاب و بهبود میکروسیرکولاسیون امکان درمان و پیشگیری از درد مزمن لگن را فراهم می کنند.
پیشگیری از سندرم درد مزمن لگن در مردان
پیش آگهی سندروم درد مزمن لگن به علت زمینه ای و امکان درمان بیماری بستگی داشته و اقدامات پیشگیرانه پاتوژنومیک وجود ندارد.
به بیماران توصیه می شود از یک سبک زندگی سالم پیروی و الکل، ادویه جات و قهوه را از رژیم غذایی حذف کنند، در صورت لزوم وزن بدن را کاهش دهند، ورزش کنند (شنا، یوگا، پیاده روی) و از قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا بپرهیزند.
با توجه به اینکه عوامل بیماری زای عفونت های مقاربتی در ایجاد پروستاتیت مزمن نقش مهمی دارند، گاهی باید تنها با استفاده از کاندوم رابطه جنسی برقرار کرد.
لازم است مردان به طور منظم انزال کنند تا از تخلیه غده پروستات مطمئن شوند و از ثابت ماندن لگن جلوگیری کنند.