قوز کمر یا گوژپشتی یا کیفوز یک اختلال پیشرونده ستون فقرات است که هم کودکان و هم بزرگسالان ممکن است دچار آن شوند. درمان قوز کمر یک امر امکان پذیر است که در این مقاله به توضیحاتی در مورد آن می پردازیم.
این اختلال باعث بدشکلی در کمر می شود که به آن قوز می گویند. کیفوز می تواند به شکل هایپرکیفوز یا تغییر شکل گیبوس با زاویه تند باشد.
قوز کمر می تواند در هر سنی رخ دهد. با این حال، معمولاً زنان مسن را تحت تأثیر قرار می دهد، به همین دلیل این ناهنجاری، گوژپشتی داوگر نامیده می شود.
بیماران مبتلا به پوکی استخوان به قوز مرتبط با بالا رفتن سن مبتلا می شوند.
انواعی از قوز کمر بر نوزادان یا نوجوانان تأثیر می گذارند. قوز خفیف ممکن است مشکلی ایجاد نکند، اما در موارد قوز شدید، ریه ها، اعصاب، بافت ها و اندام ها در معرض خطر قرار گرفته و احتمال بروز مشکلات سلامتی دیگری را ایجاد می کنند. نحوه درمان بستگی به سن، علت و اثرات قوز کمر دارد.
علت قوز کمر
کیفوز داوگر
قوز کمر می تواند در همه سنین رخ دهد. با این حال، بیشتر افراد مسن دچار آن می شوند. در ادامه به بررسی دلایل قوز کمر در افراد جوان تا مسن می پردازیم.
مردان نیز ممکن است دچار گوژپشتی داوگر شوند، اما این نام به برآمدگی گرد جزئی در پایین سر زنان مسن اشاره دارد. علت آن بیش فعال بودن و سفتی عضلاتی است که کمر و شانه ها را به جلو می کشند.
وضعیت بدنی نامناسب به مرور زمان می تواند منجر به انحنای غیر طبیعی در اندام فوقانی شود.
با افزایش استفاده از گوشی های هوشمند، تبلت ها و لپ‌تاپ ها، بسیاری از افراد ساعت‌ها در روز در حالت خمیده به جلو قرار می‌گیرند.
وضعیت بدنی بد علت اصلی گوژپشتی داوگر می باشد اما مطمئنا تنها علت آن نیست.
کیفوز مادرزادی
علت این نوع کیفوز عدم تشکیل طبیعی استخوان ها در نوزادان می باشد. کیفوز مادرزادی معمولاً پیشرونده است، به این معنی که با افزایش قد کودک بدتر می شود.
کیفوز ناشی از راشیتیسم
کودکانی که کمبود ویتامین D دارند به آن دچار می شوند. استخوان ها بدون ویتامین D کافی، نرم شده و به راحتی تغییر شکل می دهند. این تغییر شکل می تواند به صورت قوز کمر باشد.
کیفوز شوئرمن
این نوع کیفوز زمانی رخ می دهد که چند مهره متوالی در ستون فقرات قفسه سینه گُوِه ای شکل شوند. این عارضه باعث خمیدگی کمر، عمدتا در قسمت بالای کمر می شود.
کیفوز دژنراتیو
دیسک در اثر ساییدگی و پارگی، نازک تر و نازک تر می شود. ایجاد این آسیب در سطوح زیاد و نازک شدن زیاد دیسک ها، می تواند باعث قوز کمر شود. کیفوز دژنراتیو معمولا در افراد مسن رخ می دهد.
سل ستون مهره ها
اگر سل ستون فقرات را درگیر کند، ستون فقرات نرم شده و به راحتی تغییر شکل می دهد. این عارضه باعث قوز شدید کمر به صورت موضعی در یک ناحیه می شود. به این تغییر شکل گیبوس می گویند.
اسپوندیلیت آنکیلوزان
یک عارضه التهابی ستون فقرات است که در آن استخوان ها به هم می چسبند. با گذشت زمان، حالت بدن خمیده تر می شود. کیفوز شدید ناشی از اسپوندیلیت آنکیلوزان، برای اصلاح ناهنجاری ستون فقرات به درمان جراحی نیاز دارد.
کیفوز ناشی از ضربه
در مواردی که ستون فقرات به دلیل شکستگی ناپایدار شده است، درمان جراحی برای تثبیت شکستگی انجام می شود.
در صورت درمان این مشکل بدون جراحی، احتمال قوز پیشرونده کمر به دلیل بی ثباتی ستون فقرات وجود خواهد داشت.
کیفوز ناشی از پوکی استخوان
نرمی استخوان ناشی از پوکی استخوان باعث گوه ای شدن پیشرونده مهره ها می شود. اگر چند استخوان به این شکل درآیند، کمر خمیده خواهد شد.
کیفوز ثانویه ناشی از تنگی کانال نخاعی
در تنگی کانال نخاعی، اعصاب فشرده می شوند. گاهی خم شدن درد ناشی از فشردگی عصب را تسکین می دهد.
بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی در ستون فقرات در حالت خمیدگی کمر راحت تر هستند.
با قرارگیری طولانی مدت کمر در حالت قور کرده، کمر در همین حالت خمیده ثابت می ماند. این مشکل هرگز بهبود نمی یابد، مگر اینکه فشار روی عصب با جراحی برداشته شود.
درمان قوز کمر به علت آن بستگی خواهد داشت. مشاهده قوز کمر به تنهایی برای تشخیص مشکل کافی نیست.
برای درمان مناسب قوز کمر باید علت آن شناسایی شود. موارد خفیف را می توان بدون جراحی درمان کرد. موارد شدید، برای اصلاح بدشکلی در ستون فقرات نیاز به درمان جراحی دارند.
علائم قوز کمر چه مواردی هستند
قوز کمر معمولا به جز شانه های گرد و قوز کمر، علائمی مانند درد ندارد.
علائم قوز، بسته به شدت آن، کم و بیش به صورت زیر است:
- درد و سفتی در کمر یا شانه
- بی حسی و ضعف مداوم در پاها
- فعالیت بیش از حد
- اختلال پوسچر
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس
گزینه های درمانی قوز کمر
درمان قوز کمر شامل ترکیبی از ورزش، تمرینات فیزیوتراپی، تغییر شیوه زندگی و دارو است. اصلاح عادات خواب و کار نیز به کاهش احتمال ابتلا به قوز کمر کمک کند. می توانید با انجام برخی تمرینات مانند یک سری تمرینات اکستنشن کمر شروع کنید.
حتما باید این تمرینات را به آرامی و با دقت و در حالی که آرنج خود را می چرخانید و به بالا نگاه می کنید، انجام دهید.
درمان قوز کمر
موارد زیر از گزینه های درمانی کیفوز هستند:
- تغییر سبک زندگی : حفظ وزن مناسب به جلوگیری از درد کمک می کند و برخی علائم را تسکین می دهد.
- مسکن های بدون نسخه : استامینوفن (تیلنول)، ایبوپروفن (Motrin IB، Advil)، ناپروکسن (Aleve) یا مسکن های قوی تر با نسخه.
- مکمل های کلسیم و ویتامین D : در صورت داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان، این داروها سرعت پیشرفت کیفوز را کند می کنند.
- بریس ستون فقرات : ممکن است پزشک برای تسکین درد یک بریس ستون فقرات تجویز کند، البته این بریس ها قوز کمر را اصلاح نمی کنند. در صورت ابتلا به اسکولیوز، کفی طبی کفش یا ارتز نیز برای کاهش درد مفید هستند.
- فیزیوتراپی کمر و ورزش
- جراحی فیوژن ستون فقرات : این روش به طور دائم دو یا چند مهره آسیب دیده را به هم متصل کرده و درجه انحنا را کاهش می دهند، به این ترتیب فشار روی اعصاب کاهش می یابد. معمولاً برای موارد شدید در نظر گرفته می شود.
تمرینات مناسب برای درمان قوز کمر
چندین تمرین برای رفع قوز کمر وجود دارد. باید روی تقویت عضلات ضعیف کمر تمرکز کنید. ماهیچه لوزی‌شکل و بخش تحتانی عضله ذوزنقه ای از جمله این ماهیچه ها هستند. برای تقویت این ماهیچه ها انجام چند حرکت سردادن دستها روی دیوار مفید خواهد بود.
خمیدگی کمر اغلب ناشی از وضعیت بدنی نامناسب است. وضعیت بدنی نامناسب احتمالا بر عزت نفس افراد را پایین می آورد.
درد در ناحیه شکم نیز می تواند منجر به خمیدگی کمر شود. انجام بیش از حد حرکت دراز و نشست نیز می تواند باعث سفت شدن عضلات بالای شکم و در نتیجه خمیدگی کمر شود. علاوه بر این، قوز کمر ممکن است ناشی از پوکی استخوان یا بیماری شوئرمن باشد که هر دو از علت های انحنای کمر هستند.
تمرینات برای رفع قوز کمر می تواند در کاهش درد و بهبود وضعیت بدنی بسیار موثر باشد. این تمرینات برای بهبود وضعیت بدنی مناسب هستند، اما باید به طور صحیح و آهسته انجام شوند.
به این ترتیب می توانید وضعیت بدنی خود را بهبود بخشیده و خطر ابتلا به مشکلات دائمی را کاهش دهید.
با تمرینات مخصوص قوز کمر می توان از ایجاد کیفوز، که خمیدگی شدید قسمت بالایی ستون فقرات است، جلوگیری کرد.
این عارضه در میان افراد مسن شایع است و تحرک آنها را محدود می کند و از آنجا که احتمال زمین خوردن را افزایش می دهد، خطرناک است.
یکی از مهمترین تمرینات برای رفع قوز کمر، کشش ناحیه بالای کمر می باشد. برای این کار باید آرنج و زانوهای خود را در ارتفاع شانه خم کنید.
وقتی در ناحیه سینه و شانه ها کشش را احساس کردید، برای ۲۰-۳۰ ثانیه در آن حالت بمانید.
اگرچه با این تمرینات نمی توان قوز کمر را اصلاح کرد، اما انجام آنها برای حفظ قدرت و انعطاف پذیری بالاتنه مفید است.
نگه داشتن شانه ها و گردن در حالت خمیده باعث افتادگی بیشتر کمر و سایر مشکلات می شود، بنابراین حتما باید روی کل بدن خود کار کنید.